بيماري شقاق يا فيشر يكي از انواع بيماري مقعدي است. اين بيماري همان زخم مقعدي است، زيرا شقاق موجب زخمي عميق در ديواره كانال مقعد مي گردد. عمق اين زخم به حدي است كه مي تواند تا عضله مقعدي نيز امتداد داشته باشد.

شقاق مقعدي در ناحيه اي حساس از بدن قرار دارد و احتمال عفوني شدن آن بسيار زياد است. از علائم شقاق مي توانيم به درد، خارش، خونريزي، تورم و التهاب پوست اطراف مقعد اشاره كنيم. همچنين عامل ايجاد اين بيماري مي تواند مجموعه اي از عوامل شامل يبوست، اسهال مزمن، بارداري، زايمان، رابطه مقعدي، كهولت سن و جابه جايي اجسام سنگين باشد. درمان شقاق شامل برطرف كردن علت اصلي بيماري است، اين علت مي تواند بيماري هايي مانند يبوست باشد و يا از تنگ بودن عضله اسفنكتر مقعدي نشات گيرد.

تعيين نوع شقاق يكي از مواردي است كه مي تواند در انتخاب نوع درمان تاثير گذار باشد، از همين روي در ادامه به تشريح انواع شقاق مي پردازيم :

انواع شقاق مقعدي

به طور كلي شقاق به دو دسته تقسيم مي شود. اين تقسيم بندي بر حسب مدت زمان بروز بيماري و شدت آن انجام مي شود. انواع شقاق به اين شرح است:

شقاق حاد

شقاق حاد به شقاقي گفته مي شود، كه بيمار براي اولين بار علائم اين بيماري را تجربه نمايد. شقاق حاد كمتر از ۱۲ هفته از بروز آن گذشته است. اين نوع شقاق مقعدي علائمي حاد و شديد از جمله درد و خونريزي را به همراه دارد. در اين حالت زخم شقاق، سطحي و كم عمق است و نيز طول كمي دارد.

معمولاً شقاق حاد با استفاده از درمان هاي خانگي و رعايت چند نكته ساده بهبود مي يابد. در اغلب موارد تنها كافي است يبوست خود را درمان نماييد.

شقاق مزمن

در صورتي كه نسبت به درمان شقاق حاد بي توجه باشيد، شقاق مزمن ايجاد مي شود. معمولاً شقاقي كه بيش از ۱۲ هفته از بروز آن گذشته شقاق مزمن نام مي گيرد. با گذشت زمان زخم شقاق پيشرفت نموده و علائم و عمق زخم هم تشديد مي شود.

در نتيجه عمق زخم شدت يافته و عضله مقعدي را نيز درگير مي كند. در اين حالت بيماري تا حدي پيشرفت نموده كه براي درمان نياز به جراحي است.

پيشگيري از تشديد بيماري شقاق يا فيشر مقعدي

بي توجهي به بيماري شقاق مي تواند موجب تشديد آن گردد و وضعيت را وخيم تر نمايد.در اين حالت زخم شقاق عميق تر شده و يا عفونت و التهاب آن شدت مي يابد. با رعايت نكات نيز از تشديد بيماري و نيز مزمن شدن آن جلوگيري نمايد.

• درمان سريع بيماري
• درمان بيماري هاي گوارشي نظير يبوست و اسهال
• رعايت بهداشت مقعد و پرهيز از زياده روي در شستشوي آن به خصوص با مواد شوينده معطر
• كاهش فشار وارده بر مقعد با پرهيز از نشستن هاي طولاني مدت، جابه جايي اجسام، رابطه جنسي و …
• استفاده از حمام سيتز
• برطرف كردن سريع التهاب مقعد با استفاده از داروهاي گياهي و يا آنتي بيوتيك ها

پيشگيري از شقاق يا فيشر مقعدي

براي پيشگيري از بروز بيماري تنها كافي است، علت اصلي بروز بيماري را بشناسيد و آن را برطرف نماييد. براي اين منظور رعايت نكات زير پيشنهاد مي شود. مهمترين روشهاي پيشگيري از شقاق به اين شرح است:

• مصرف كافي آب به منظور برطرف كردن يبوست و نرم نمودن مدفوع
• دريافت فيبر كافي به جهت برطرف كردن يبوست با افزايش حجم مدفوع
• ورزش منظم حداقل ۳۰ دقيقه در روز
• پرهيز از رابطه مقعدي
• پرهيز از مصرف سيگار
• اجتناب از جابه جايي اجسام سنگين
• مصرف ملين در صورت ابتلا به يبوست
• رعايت بهداشت مقعدي
• پرهيز از نشستن به مدت طولاني
• درمان سريع اسهال
• پرهيز از زور زدن در توالت

در برخي موارد بيماران پس از طي مدتي دچار عود مجدد بيماري مي شوند. اين مورد مي تواند ناشي از عدم درمان علت اصلي بيماري و يا بي توجهي به نكات مراقبتي باشد. در هر حال افرادي كه يكبار دچار اين بيماري شده اند، شانس بيشتري براي تجربه عود مجدد بيماري دارند و لازم است، توجه ويژه اي به نكات پيشگيرانه داشته باشند.